Taksonomia UE jest systemem klasyfikacji przedsiębiorstw, który pozwala na ocenę zgodności zarówno całej działalności firmy, jak i jej poszczególnych części. W praktyce oznacza to, że jedynie wybrane segmenty działalności firmy mogą zostać uznane za zgodne z kryteriami taksonomii, nawet jeśli inne jej części nie spełniają wymagań zrównoważoności. Taki system pozwala na szczegółowe raportowanie na poziomie konkretnych działań lub inwestycji, bez konieczności oceny całej firmy jako zrównoważonej.

Aby działalność gospodarcza została uznana za zgodną z unijną taksonomią, musi przyczyniać się do realizacji co najmniej jednego z sześciu określonych celów środowiskowych:

1. łagodzenia zmian klimatycznych,
2. adaptacji do zmian klimatycznych,
3. zrównoważonego wykorzystania i ochrony zasobów wodnych i morskich,
4. przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym,
5. zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli,
6. ochrony i odbudowy bioróżnorodności i ekosystemów.

Działalność, która nie przyczynia się do realizacji żadnego z powyższych celów, klasyfikowana jest jako niezgodna z taksonomią UE. Co więcej, jeśli brakuje wiarygodnych danych potwierdzających, że działalność wspiera co najmniej jeden z tych celów, również uznaje się ją za niezgodną.

Zgodnie z artykułem 8 rozporządzenia UE Rozporządzenie delegowane – 2021/2178 – EN – EUR-Lex  działalność gospodarczą kwalifikuje się jako zrównoważona środowiskowo, jeżeli spełnia cztery kluczowe warunki:

1. przyczynia się w znacznym stopniu do osiągnięcia co najmniej jednego z sześciu celów środowiskowych,
2. nie wyrządza poważnych szkód w żadnym z celów środowiskowych w ślad zasady DNSH (Do No Significant Harm) – promuje jedynie aktywności, które są przyjazne dla środowiska,
3. jest prowadzona zgodnie z minimalnymi gwarancjami, czyli stosowane przez przedsiębiorstwo procedury zapewniają przestrzeganie standardów odpowiedzialnego biznesu, m.in. w zakresie praw człowieka, praw pracowniczych, ochrony środowiska czy zwalczania korupcji,
4. spełnia techniczne kryteria kwalifikacji – szczegółowe kryteria dla celów środowiskowych zapewniają właściwą klasyfikację działalności, pomiar jej efektywności oraz określają warunki, na których działalność ta wnosi istotny wkład w realizację konkretnego celu środowiskowego i nie wyrządza poważnych szkód względem innych celów.

Aby sprawdzić czy działalność kwalifikuje się do taksonomii można wykorzystać narzędzie EU Taxonomy Compass:

• EU Taxonomy Compass

lub zweryfikować w jednym z rozporządzeń dostępnych pod linkami:

• Rozporządzenie delegowane – 2021/2139 – EN – EUR-Lex
• Rozporządzenie delegowane – 2022/1214 – EN – EUR-Lex.

Centralnym elementem unijnej taksonomii jest zasada „Nie Czynić Znaczącej Szkody” (DNSH). Wymaga ona, aby każda działalność uznana za zrównoważoną nie wpływała negatywnie na inne cele środowiskowe. Naruszenie tej zasady automatycznie dyskwalifikuje działalność jako zrównoważoną. Przykładami działań, które naruszają kryteria DNSH, są: znaczące emisje gazów cieplarnianych w kontekście łagodzenia zmian klimatycznych, działania zwiększające ryzyko klimatyczne lub podatność na skutki zmian klimatycznych, degradacja zasobów wodnych, niska efektywność w wykorzystaniu materiałów lub zasobów naturalnych, wzrost emisji zanieczyszczeń, a także działania szkodliwe dla siedlisk i gatunków przy ochronie bioróżnorodności i ekosystemów.

Spółki objęte przepisami taksonomii mają obowiązek raportowania w trzech kluczowych obszarach:

1. udziału procentowego obrotu pochodzącego z działalności zrównoważonej środowiskowo,
2. udziału procentowego nakładów inwestycyjnych (CAPEX) odpowiadających aktywom lub procesom zrównoważonym,
3. udziału procentowego wydatków operacyjnych (OPEX) związanych z działalnością zrównoważoną środowiskowo.

Pomocnym narzędziem w tym kontekście jest opublikowana w sierpniu tego roku przez EFRAG (European Financial Reporting Advisory Group) taksonomia XBRL dla standardu raportowania ESRS 1, mająca na celu ułatwienie firmom cyfrowego oznaczania i raportowania danych dotyczących zrównoważonego rozwoju. Dzięki niej dane są lepiej dostosowane do przetwarzania komputerowego, co pozwala na bardziej efektywne raportowanie i analizę zrównoważoności. Dodatkowo, EFRAG opracował taksonomię XBRL także dla ujawnień wymaganych przez art. 8 Rozporządzenia PE i Rady (UE) 2020/852, ułatwiając wdrożenie ram wspierających zrównoważone inwestycje w całej UE.

Taksonomia UE stawia sobie za cel stworzenie jednolitych, ogólnoeuropejskich standardów raportowania, aby promować przejrzystość i wiarygodność działań na rzecz zrównoważonego rozwoju oraz umożliwić inwestorom świadome podejmowanie decyzji zgodnych z zasadami zrównoważoności.