Od zarania dziejów ludzkość korzysta z natury w celu leczenia chorób. Ponad jedna trzecia wszystkich leków bazuje na substancjach naturalnych. Prowadzone liczne badania naukowe skupiają się na identyfikowaniu nowych gatunków, odkrywaniu nieznanych dotąd substancji chemicznych przez nie produkowanych oraz szukaniu innowacyjnych zastosowań dla już znanych związków, w celu tworzenia nowoczesnych metod leczenia oraz opracowywania skuteczniejszych terapii. 

Nie tylko rośliny stosowane w ziołolecznictwie posiadają właściwości lecznicze. Do medycyny naturalnej wykorzystywane są także mikroorganizmy, w tym te zamieszkujące najgłębsze obszary mórz, grzyby jak te żyjące na futrze leniwca czy owady bądź kręgowce, jak chociażby płazy i gady. Wykorzystanie jadu i toksyn tych kręgowców staje się ważnym obszarem badań, prowadzącym do opracowania nowych leków i zabiegów, które mogą mieć potencjał przeciwnowotworowy bądź może być stosowane do leczenia chorób neuropochodnych. 

Niestety wiele z gatunków i ich siedlisk szybko zmniejsza swoje populacje na skutek zanieczyszczeń, zmian klimatu czy postępującej antropopresji. W rezultacie czego wiele organizmów jest zagrożona wyginięciem a inne już wymarły. Wciąż wiele gatunków czeka na odkrycie, zwłaszcza w ekosystemach o dużej wrażliwości, które stale zmniejszają swoje obszary występowania. To ogranicza nasz czas na zrozumienie ich roli i charakterystyk.

Według WWF populacje dzikich zwierząt spadły o ponad dwie trzecie w ciągu mniej niż 50 lat, podczas gdy Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) szacuje, że prawie jedna trzecia wszystkich gatunków jest zagrożona wyginięciem.

Wśród tych organizmów, są również te, wykorzystywane w farmacji, bądź których potencjalne zastosowanie nie zostało jeszcze w pełni poznane.

Szybka utrata bioróżnorodności oraz uzależnienie sektora farmaceutycznego od produktów pochodzenia naturalnego wymaga od firm coraz bardziej uważnych analiz, pod kątem nie tylko wartości etycznych i wpływu na ochronę przyrody firm, ale również ich strategię.

Uzależnienie firm od bioróżnorodności i zagrożenie związane z jej utratą są ważnym elementem raportowania niefinansowego zgodnie z Dyrektywą o sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju CSRD i Europejskich Standardów Raportowania Zrównoważonego Rozwoju ESRS – E4 “Bioróżnorodność i Ekosystemy”.

Zagrożenia dla bioróżnorodności w różnych rejonach świata i w różnych miejscach pozyskiwania zasobów naturalnych są zróżnicowane i o odmiennym natężeniu. Mogą to być efekty związane ze zmianami klimatu, zanieczyszczeniami, przekształceniami siedlisk czy nadmierną eksploatacją. W związku z tym, firmy farmaceutyczne powinny systematycznie weryfikować obszary kluczowe dla ich oddziaływania na środowisko i na bieżąco monitorować poziom występujących zagrożeń. 

W zależności od miejsca występowania na świecie, część gatunków pozyskiwanych na cele farmacji podlega ochronie prawnej, bądź w niedługim czasie może zostać objęta ochroną gatunkową. Te założenia również mogą mieć istotne znaczenie w trakcie przygotowania do raportowania niefinansowego.

Jako przykład można podać porosty, np. płucnicę islandzką (Cetraria islandica), powszechnie znaną jako porost islandzki, który jest pospolicie wykorzystywany w dostępnych bez recepty lekach wspierających leczenie układu oddechowego. W Polsce, ze względu na jego masowe zbieranie, a także spadek liczby populacji, spowodowanych głównie przez zanieczyszczenia powietrza, gatunek ten został zaklasyfikowany na Czerwoną Listę roślin i grzybów Polski z kategorią VU – zagrożony wymarciem. Na podstawie rozporządzenia Ministra Środowiska z 9 października 2014 r. dotyczącego ochrony gatunkowej grzybów płucnica islandzka podlega częściowej ochronie, wobec powyższego aby ją pozyskać konieczne jest uzyskanie zezwolenia od Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska lub Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska. W naszym kraju w podobny sposób chronionych jest wiele innych roślin wykorzystywanych w sektorze farmaceutycznym, a także używanych w ziołolecznictwie.

Szczegółowa analiza zależności firmy od bioróżnorodności oraz identyfikacja związanych z nią zagrożeń wynikających z regulacji prawnych i społecznych ma ogromne znaczenie podczas sprawozdawczości niefinansowej. Ma to przede wszystkim znaczenie przy analizie strategicznej firmy i budowaniu scenariuszy zarządzania ryzykiem biznesowym.

Jeżeli obawiasz się, że Twój biznes może być mocno uzależniony od bioróżnorodności, skontaktuj się z nami. Wspólnie zweryfikujemy ryzyka, zastanowimy się nad ich waloryzacją i adaptacją do nich.